- ۲۶ خرداد ۱۴۰۴
- بهداشت و نگهداری, خدمات
- نظرات

مقدمه: سرطان در حیوانات خانگی، چالشی جدی برای سلامت دلبندان شما
سرطان، به عنوان یکی از مهمترین دلایل مرگ و میر در حیوانات خانگی به ویژه سگها و گربهها، چالشی جدی برای صاحبان آنها محسوب میشود. آمارها نشان میدهد که تقریباً از هر چهار سگ، یک قلاده در طول زندگی خود به نئوپلازی (تومور) مبتلا میشود و نزدیک به نیمی از سگهای بالای ده سال با سرطان دست و پنجه نرم میکنند. این نرخ ابتلا در سگها تقریباً مشابه انسانها است. در مورد گربهها نیز، تخمین زده میشود که از هر پنج گربه، یک گربه به سرطان مبتلا میشود، با این تفاوت که برخی سرطانها مانند لنفوم در گربهها شیوع بیشتری دارند. آگاهی از این آمارها برای صاحبان حیوانات خانگی بسیار حیاتی است، چرا که بسیاری از حیوانات، به خصوص گربهها، در پنهان کردن علائم بیماری مهارت خاصی دارند. این توانایی در پنهان کردن بیماری، در کنار شیوع بالای سرطان، ضرورت هوشیاری و اقدام به موقع را دوچندان میکند. عدم شناخت کافی از علائم یا نادیده گرفتن آنها میتواند منجر به تشخیص دیرهنگام بیماری شود، که به نوبه خود، پیشآگهی درمان را به شدت تحت تأثیر قرار میدهد.
انکولوژی دامپزشکی، شاخهای تخصصی از دامپزشکی است که به تشخیص و درمان سرطان در حیوانات میپردازد. هدف اصلی متخصصان انکولوژی دامپزشکی، نه تنها افزایش طول عمر حیوانات مبتلا به سرطان، بلکه بهبود چشمگیر کیفیت زندگی آنها در طول دوره بیماری است. این تخصص با ارائه مراقبتهای دلسوزانه و تخصصی، آرامش خاطر را برای صاحبان حیوانات به ارمغان میآورد، زیرا درک میشود که حیوانات خانگی بخش جداییناپذیری از خانوادهها هستند و پیوند عمیقی بین آنها و صاحبانشان وجود دارد. این پیوند عاطفی، انگیزه اصلی برای جستجوی بهترین و جامعترین مراقبتهای پزشکی برای این دلبندان است.
بیمارستان دامپزشکی ارم تهران، با درک عمیق از این نیازها و پیوندها، فعالیت خود را از اواخر سال ۱۳۹۴ در مهرشهر کرج آغاز کرد. با هدف گسترش خدمات و تمرکز بیشتر بر نیازهای روزافزون جامعه حیوانات خانگی، این بیمارستان از تیرماه ۱۴۰۲ به تهران منتقل شد. این انتقال، نشاندهنده تعهد بیمارستان به ارائه خدمات پیشرفته و دسترسی آسانتر به جامعه بزرگتری از صاحبان حیوانات خانگی در پایتخت است. بیمارستان دامپزشکی ارم در محله دزاشیب – حکمت تهران واقع شده و به صورت شبانهروزی خدمات تخصصی دامپزشکی را ارائه میدهد. این مرکز، با تکیه بر تخصص و دلسوزی کادر درمانی خود، آماده ارائه جامعترین خدمات انکولوژی برای حیوانات خانگی است.
علائم سرطان در حیوانات: نشانههای هشداردهنده که باید بشناسید
شناخت علائم هشداردهنده سرطان در حیوانات خانگی، گام نخست و حیاتی در مسیر تشخیص زودهنگام و درمان موفقیتآمیز است. با این حال، بسیاری از این علائم غیر اختصاصی هستند و میتوانند با بیماریهای دیگر نیز مشابه باشند، که این موضوع تشخیص را برای صاحبان حیوانات دشوار میسازد. هرگونه تغییر پایدار یا نگرانکننده در رفتار یا وضعیت فیزیکی حیوان، نیازمند بررسی دقیق توسط دامپزشک است.
در ادامه به بررسی دقیق علائم بالینی و رفتاری رایج سرطان در حیوانات پرداخته میشود:
- تودهها و برآمدگیها: وجود هرگونه توده جدید، در حال رشد یا تغییر شکل بافت روی بدن حیوان، حتی اگر بدون درد باشد، باید فوراً توسط دامپزشک بررسی شود. اگرچه تا 80% تودههای پوستی خوشخیم هستند، اما تنها دامپزشک میتواند خوش خیم یا بدخیم بودن آن را تشخیص دهد.
- ترشحات و بوهای غیرعادی: بوی بد مداوم از دهان، بینی، مقعد یا سایر نقاط بدن، و همچنین ترشحات غیرعادی مانند خون، چرک، استفراغ مکرر، یا اسهال مداوم، میتواند نشانهای از سرطان باشد. به عنوان مثال، تومورهای دهانی میتوانند بوی نامطبوع ایجاد کنند. نباید استفراغ یا اسهال را صرفاً به «ناراحتی معده» نسبت داد، مگر اینکه با دامپزشک مشورت شده باشد.
- زخمهای بهبود نیافته: هرگونه زخم یا جراحت پوستی که در عرض چند روز بهبود نمییابد، میتواند نشاندهنده عفونت، بیماری پوستی یا احتمالاً سرطان باشد.
- کاهش وزن ناگهانی و بیاشتهایی: اگر حیوان خانگی بدون تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت، دچار کاهش وزن ناگهانی شده یا اشتهای خود را از دست داده است، این میتواند نشانهای جدی از بیماریهای مختلف از جمله سرطان باشد. تومورهای دهانی میتوانند خوردن را دردناک کنند.
- سرفه یا مشکلات تنفسی: سرفه خشک و غیرمولد در حیوانات مسنتر، یا هرگونه دشواری در تنفس، میتواند نشانه سرطان ریه یا بزرگ شدن غدد لنفاوی در ناحیه گلو باشد.
- بیحالی و کاهش انرژی: اگر حیوان کمتحرک شده، بیشتر میخوابد، کمتر بازی میکند یا تمایلی به فعالیتهای معمول ندارد، این میتواند از علائم عمومی سرطان باشد.
- تغییر در عادات دفع: هرگونه تغییر در دفع ادرار یا مدفوع، مانند تکرر، سختی در دفع، یا مشاهده خون در ادرار/مدفوع، میتواند نشانهای از سرطان در دستگاه ادراری یا گوارشی باشد.
- درد یا لنگیدن: لنگیدن بیدلیل یا نشانههای درد در هنگام فعالیت، یا دردی که مانع فعالیت میشود، میتواند نشاندهنده سرطان در استخوان، عضله یا سیستم عصبی باشد.
با توجه به اینکه حیوانات، به ویژه گربهها، در پنهان کردن درد و بیماری بسیار ماهر هستند، صاحبان آنها باید به کوچکترین تغییرات در رفتار یا سطح انرژی حیوان خود توجه کنند. این تغییرات جزئی میتوانند اولین نشانههای یک مشکل جدی باشند. از آنجایی که علائم سرطان میتوانند با بسیاری از بیماریهای دیگر مشترک باشند، تشخیص قطعی تنها با مشاهده علائم امکانپذیر نیست. بنابراین، مراجعه فوری به دامپزشک برای تشخیص دقیق و به موقع، حیاتی است و شانس درمان موفق را به طور چشمگیری افزایش میدهد. به تأخیر انداختن مراجعه به دلیل تصور یک مشکل جزئی، میتواند فرصت طلایی تشخیص زودهنگام را از بین ببرد.
تشخیص زودهنگام سرطان در حیوانات: گامی حیاتی به سوی درمان موفق
تشخیص زودهنگام سرطان در حیوانات خانگی، عاملی تعیینکننده در نتایج درمان و پیشآگهی بیماری است. متأسفانه، بسیاری از موارد سرطان در مراحل پیشرفته تشخیص داده میشوند، زمانی که علائم بالینی آشکار شده و پیشآگهی ضعیفتر است. تشخیص به موقع به دامپزشک اجازه میدهد تا با روشهای درمانی مؤثر، در مراحل اولیه بیماری مداخله کند، زمانی که بیماری هنوز موضعی است. این امر شانس درمان موفقیتآمیز و قابل تحملتر را افزایش داده و به کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی حیوان کمک شایانی مینماید.
فرآیند تشخیص سرطان در حیوانات یک مسیر گام به گام است که از مشاهده اولیه توسط صاحب حیوان آغاز شده و تا آزمایشات پیشرفته ادامه مییابد. این فرآیند جامع، اطمینان از شناسایی دقیق نوع، محل و مرحله سرطان را فراهم میآورد:
- معاینه فیزیکی و تاریخچه پزشکی: اولین گام در تشخیص، بررسی دقیق تاریخچه پزشکی حیوان و انجام معاینه فیزیکی کامل توسط دامپزشک است. دامپزشک به دنبال هرگونه ناهنجاری، وجود توده یا تغییر در وضعیت عمومی حیوان میگردد.
- آزمایشات خون: آزمایش خون میتواند ناهنجاریها را شناسایی کرده و نشانگرهای سرطان مانند نوکلئوزومها یا DNA آزاد در جریان خون را قبل از بروز علائم بالینی آشکار، تشخیص دهد. این آزمایشات میتوانند به عنوان یک سیستم هشدار اولیه عمل کنند.
- تصویربرداری (رادیولوژی، سونوگرافی، سیتیاسکن، MRI): این روشها برای شناسایی ناهنجاریها، تعیین محل دقیق، اندازه و وسعت درگیری و مرحله تومور استفاده میشوند. بیمارستان دامپزشکی ارم مجهز به امکانات تصویربرداری پیشرفته از جمله رادیولوژی و سونوگرافی است. این ابزارها به دامپزشک کمک میکنند تا دیدی جامع از وضعیت داخلی بدن حیوان به دست آورد.
- بیوپسی و سیتولوژی: نمونهبرداری (بیوپسی) از توده یا غدد لنفاوی مشکوک و بررسی میکروسکوپی سلولها (سیتولوژی)، روشهای قطعی برای تعیین خوشخیم یا بدخیم بودن تومور هستند. این مرحله برای تأیید تشخیص و برنامهریزی درمان ضروری است.
- تشخیصهای مولکولی (مانند Liquid Biopsy): پیشرفتهای نوین در تشخیص سرطان شامل بیوپسی مایع است که DNA تومور در گردش خون را تشخیص میدهد و میتواند اطلاعات مهمی در مورد ژنتیک تومور بدون نیاز به روشهای تهاجمی ارائه دهد.
دامپزشکان انکولوژیست نقش کلیدی در این فرآیند ایفا میکنند. آنها با ارزیابی سلامت کلی حیوان، انجام آزمایشات تشخیصی، تفسیر نتایج تصویربرداری و بیوپسی، نوع و مرحله سرطان را شناسایی کرده و بهترین برنامه درمانی را تعیین میکنند. این فرآیند تشخیصی جامع، که اغلب نیازمند رویکردی چندوجهی است، در بیمارستان دامپزشکی ارم به صورت یکپارچه ارائه میشود. وجود بخشهای مختلف از جمله داخلی، جراحی، آزمایشگاه و تصویربرداری در یک مرکز، به معنای هماهنگی بینظیر در مراقبت، نتایج سریعتر و تجربه راحتتر برای حیوان و صاحبش است. این رویکرد یکپارچه، اطمینان خاطر را برای صاحبان حیوانات فراهم میآورد که حیوان آنها تحت دقیقترین و جامعترین ارزیابیهای تشخیصی قرار خواهد گرفت.
پروسههای انکولوژی و درمان بیماریهای سرطانی در حیوانات: رویکردهای نوین
برنامه درمانی برای هر حیوان خانگی مبتلا به سرطان، به صورت کاملاً شخصیسازی شده و بر اساس نوع، مرحله، محل سرطان و سلامت کلی حیوان طراحی میشود. در انکولوژی دامپزشکی مدرن، درمانهای سرطان اغلب شامل ترکیبی از روشهای مختلف است تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود و کیفیت زندگی حیوان در اولویت قرار گیرد. این رویکرد جامع و چندوجهی، اطمینان میدهد که حیوان دلبند شما، پیشرفتهترین و مناسبترین مراقبتها را دریافت خواهد کرد.
در ادامه به تشریح انواع روشهای درمانی نوین در آنکولوژی حیوانات پرداخته میشود:
- جراحی تومورها در حیوانات: جراحی اغلب اولین خط درمان برای سرطانهای موضعی است که میتوانند به طور کامل برداشته شوند. هدف اصلی جراحی، حذف کامل تومور و بافتهای سرطانی اطراف آن است. در اغلب موارد، چه تومور خوشخیم باشد و چه بدخیم، دامپزشک برداشتن آن را توصیه میکند. بیمارستان دامپزشکی ارم با بخش جراحی مجهز خود، آماده ارائه این خدمات تخصصی است.
- شیمی درمانی: شیمیدرمانی شامل استفاده از داروهای قوی برای از بین بردن یا آسیب رساندن به سلولهای سرطانی است. این روش به ویژه برای سرطانهای خونی مانند لنفوم و لوسمی، و سرطانهایی که متاستاز دادهاند یا احتمال گسترش دارند، کاربرد دارد. خوشبختانه، سگها و گربهها معمولاً شیمیدرمانی را بسیار بهتر از انسانها تحمل میکنند و عوارض جانبی کمتری تجربه میکنند. طول دوره شیمیدرمانی توسط دامپزشک متخصص تعیین میشود.
- پرتودرمانی (رادیوتراپی): پرتودرمانی از پرتوهای هدفمند برای کوچک کردن یا از بین بردن سرطانهایی استفاده میکند که نمیتوانند به طور کامل با جراحی برداشته شوند. این روش میتواند همراه با جراحی یا شیمیدرمانی استفاده شود. در موارد تومورهای مغزی، تومورهای بینی و سایر تومورهای سر و گردن، پرتودرمانی ممکن است درمان انتخابی باشد. این درمان معمولاً در چندین جلسه در طول چند هفته انجام میشود تا آسیب به بافتهای سالم اطراف به حداقل برسد.
- ایمونوتراپی و مراقبتهای حمایتی (Palliative Care):
- ایمونوتراپی: یک درمان بیولوژیکی است که شامل استفاده از آنتیبادیها برای تقویت دفاع طبیعی بدن در برابر سلولهای سرطانی یا مقابله با سیگنالهایی است که سلولهای سرطانی برای سرکوب سیستم ایمنی تولید میکنند. این روش به دنبال فعالسازی سیستم ایمنی خود حیوان برای مبارزه با بیماری است.
- مراقبتهای حمایتی (Palliative Care): زمانی که درمان قطعی امکانپذیر نیست، مراقبتهای حمایتی شامل مدیریت درد و تسکین علائم برای افزایش راحتی و کیفیت زندگی حیوان استفاده میشود. هدف اصلی در این موارد، بهبود یا حفظ کیفیت زندگی حیوان است، حتی اگر طول عمر به طور قابل توجهی افزایش نیابد.
- سایر روشها: کرایوتراپی (استفاده از سرما برای از بین بردن تومورهای کوچک و سطحی) و ید رادیواکتیو I- (برای پرکاری تیروئید در گربهها که میتواند ناشی از تومور باشد) نیز از روشهای درمانی موجود هستند.
رویکرد درمانی در بیمارستان دامپزشکی ارم، همواره بر اساس یک دیدگاه جامع و چندوجهی است. این بدان معناست که متخصصان جراحی، داخلی، آزمایشگاه و تصویربرداری در کنار انکولوژیستها، به صورت تیمی برای ارائه بهترین مراقبت ممکن همکاری میکنند. این هماهنگی بین بخشهای مختلف، به معنای برنامهریزی درمانی دقیق و پیگیری مستمر وضعیت حیوان است. هدف نهایی، نه فقط مبارزه با بیماری، بلکه تضمین بالاترین کیفیت زندگی ممکن برای حیوان خانگی در طول دوره درمان و پس از آن است. این تمرکز بر کیفیت زندگی، نشاندهنده تعهد عمیق به رفاه حیوان است که برای صاحبان آنها از اهمیت ویژهای برخوردار است.
نقش دامپزشک و مراقبتهای تخصصی در انکولوژی حیوانات خانگی
نقش دامپزشک، به ویژه دامپزشک متخصص انکولوژی، در مدیریت سرطان حیوانات خانگی محوری است. دامپزشکان انکولوژیست، متخصصانی هستند که در تشخیص دقیق و توسعه برنامه درمانی شخصیسازی شده برای سرطان در حیوانات تخصص دارند. آنها مسئولیت مدیریت درمانها، پایش پاسخ حیوان به آنها و کنترل عوارض جانبی را بر عهده دارند. این تخصص فراتر از تجویز دارو است و شامل مراقبت از تمامی جنبههای سلامت حیوان میشود.
درمان سرطان اغلب نیازمند یک رویکرد تیمی است. آنکولوژیستها با جراحان، متخصصان داخلی، متخصصان تصویربرداری و تیم پرستاری دلسوز همکاری میکنند تا مراقبت جامع و یکپارچه ارائه دهند. بیمارستان دامپزشکی ارم به عنوان یک مرکز جامع، دارای بخشهای مختلفی از جمله داخلی، جراحی، آزمایشگاه و تصویربرداری است که امکان ارائه مراقبتهای تخصصی و هماهنگ را فراهم میآورد. این ساختار یکپارچه، اطمینان از هماهنگی کامل بین مراحل تشخیص، درمان و مراقبتهای حمایتی را میدهد، که در نهایت به نفع حیوان بیمار و صاحبش است.
تغذیه مناسب نقش حیاتی در سلامت کلی حیوانات و به ویژه در طول درمان سرطان دارد. برای حیوانات مبتلا به سرطان، تغذیه صرفاً به معنای تأمین کالری نیست، بلکه یک جزء حیاتی از برنامه درمانی محسوب میشود. دامپزشک میتواند رژیم غذایی مناسب و تخصصی را برای حیوان بیمار تعیین کند. این رژیمها میتوانند شامل غذاهای مخصوص برای بیماریهای کلیوی، کبدی، دیابت، آلرژی یا مشکلات قلبی باشند که به حفظ وزن، تامین انرژی و حمایت از سیستم ایمنی کمک میکنند. استفاده از مکملهای ویتامین و مواد معدنی نیز ممکن است در برخی موارد ضروری باشد، اما دوز مناسب باید توسط دامپزشک تعیین شود، زیرا مصرف بیش از حد برخی ویتامینها (مانند A و D) میتواند مضر باشد. تخصص در تغذیه درمانی، به بیمارستان دامپزشکی ارم این امکان را میدهد که مراقبتهای جامع و حیاتی را ارائه دهد که تمام جنبههای سلامت حیوان را در نظر میگیرد.
یکی از اهداف اصلی در انکولوژی دامپزشکی، مدیریت درد و حفظ بالاترین کیفیت زندگی برای حیوان در طول دوره بیماری و درمان است. تیم درمانی به دقت پاسخ حیوان به درمان را پایش کرده و در صورت نیاز، برنامههای درمانی را برای حفظ راحتی و کیفیت زندگی تنظیم میکند. این تمرکز بر کیفیت زندگی، نشاندهنده تعهد عمیق به رفاه حیوان است که برای صاحبان آنها از اهمیت ویژهای برخوردار است. دامپزشکان ارم درک میکنند که حیوانات خانگی اعضای خانواده هستند و تلاش میکنند تا با دلسوزی و تخصص، بهترین شرایط را برای آنها فراهم آورند.
پیشگیری از سرطان در حیوانات: گامهایی برای آیندهای سالمتر
پیشگیری از سرطان در حیوانات خانگی، اگرچه همیشه به طور کامل امکانپذیر نیست، اما با رعایت برخی اصول و انجام اقدامات پیشگیرانه، میتوان خطر ابتلا به آن را به طور قابل توجهی کاهش داد و به سلامت طولانیمدت حیوان کمک کرد. این رویکرد پیشگیرانه، نشاندهنده تعهد به سلامت کلی حیوان است و نه فقط مدیریت بحران در زمان بیماری.
- معاینات دورهای منظم توسط دامپزشک: معاینات دوره ای و چکاپهای منظم توسط دامپزشک برای تشخیص زودهنگام هرگونه ناهنجاری، از جمله علائم اولیه سرطان، حیاتی است. این معاینات به پیشگیری از تشدید بیماری و افزایش شانس درمان موفق کمک میکنند. دامپزشک میتواند تغییرات ظریفی را که ممکن است از چشم صاحب حیوان پنهان بماند، شناسایی کند.
- اهمیت عقیمسازی در کاهش برخی سرطانها: عقیمسازی حیوانات ماده (به ویژه قبل از ۱۲ ماهگی) به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش میدهد و عقیمسازی حیوانات نر، خطر سرطان بیضه را از بین میبرد. با این حال، برخی تحقیقات نشان میدهند که عقیمسازی ممکن است خطر ابتلا به برخی سرطانهای دیگر را افزایش دهد. بنابراین، مشورت با دامپزشک برای ارزیابی مزایا، خطرات و زمان مناسب عقیمسازی برای حیوان خانگی شما ضروری است. تصمیمگیری در این زمینه باید شخصیسازی شده و با در نظر گرفتن نژاد، سن، وضعیت سلامتی و سبک زندگی حیوان صورت گیرد.
- تغذیه سالم، کنترل وزن و اجتناب از عوامل محیطی سرطانزا:
- تغذیه سالم و کنترل وزن: تغذیه نامناسب و چاقی احتمال ابتلا به بیماریها از جمله انواع سرطان را افزایش میدهد. یک رژیم غذایی متعادل شامل پروتئین، چربی، کربوهیدرات، ویتامینها و مواد معدنی برای سلامت حیوان ضروری است. از دادن باقیمانده غذای انسان به حیوان خودداری شود، زیرا میتواند پرکالری و ناسالم باشد.
- اجتناب از عوامل محیطی: حیوان خانگی باید از دود سیگار (که خطر برخی سرطانها را افزایش میدهد)، کودهای شیمیایی و شوینده ها و پاککنندههای سطوح و فرش که دارای برچسب هشدار برای کودکان و حیوانات هستند، دور نگه داشته شود. اشعه ماوراء بنفش خورشید نیز میتواند باعث سرطان پوست شود، بنابراین محافظت از حیوان در برابر تابش مستقیم و طولانیمدت آفتاب توصیه میشود.
- واکسیناسیون: واکسیناسیون حیوان خانگی در برابر ویروس لوسمی گربه (FeLV) میتواند از سرطان خون در گربهها جلوگیری نماید. همچنین، واکسیناسیون عمومی حیوانات خانگی در برابر بیماریهای عفونی رایج (مانند دیستمپر، پاروویروس، هاری) به تقویت سیستم ایمنی آنها کمک میکند و حیوان را در برابر بیماریهای ثانویه که میتوانند سیستم ایمنی را تضعیف کرده و حیوان را در برابر سرطان آسیبپذیرتر کنند، محافظت مینماید.
با رعایت این نکات پیشگیرانه، صاحبان حیوانات خانگی میتوانند نقش فعالی در حفظ سلامت و کاهش خطر ابتلای دلبندان خود به سرطان ایفا کنند. بیمارستان دامپزشکی ارم، به عنوان یک شریک در سلامت طولانیمدت حیوان شما، آماده ارائه مشاورههای تخصصی در زمینه پیشگیری و برنامههای بهداشتی جامع است.
اقدام کنید: سلامت دلبند شما در اولویت است
در مواجهه با بیماریهای جدی مانند سرطان، زمان از اهمیت بالایی برخوردار است. تشخیص زودهنگام و شروع به موقع درمان میتواند تفاوت چشمگیری در پیشآگهی و کیفیت زندگی حیوان شما ایجاد کند. بیمارستان دامپزشکی ارم تهران با تیمی از دامپزشکان متخصص و امکانات پیشرفته، آماده ارائه مشاورههای تخصصی و جامعترین پروسههای انکولوژی و درمان بیماریهای سرطانی به دلبندان شماست.
برای دریافت مشاوره تخصصی و تعیین وقت، همین امروز با ما تماس بگیرید.
همچنین میتوانید برای مشاوره آنلاین ۲۴ ساعته یا رزرو نوبت آنلاین از طریق وبسایت اقدام کنید. اجازه ندهید نگرانیها شما را از اقدام به موقع بازدارد. ما در کنار شما هستیم تا بهترین مراقبت ممکن را برای سلامت و رفاه دلبندتان فراهم آوریم.